آشنایی با انواع شیشه گری سنتی | روش ها، مراحل و ابزارها

شیشه‌گری یا آبگینه، از جمله قدیمی‌ترین شاخه‌های هنری به‌حساب می‌آید‌ که به شیوه‌های مختلفی انجام می‌گیرد. انواع روش شیشه‌گری سنتی شامل شیشه‌گری فوتی و شیشه‌گری پرسی می‌شود که تفاوت آن‌ها را می‌توان در پروسه متفاوت آن‌ها دانست. برای طی‌کردن پروسه شیشه‌گری نیز باید از ابزارها و مهارت‌های خاصی استفاده کرد؛ ازاین‌رو، برای انجام شیشه‌گری به‌صورت حرفه‌ای باید تحت آموزش هنر شیشه‌گری قرار بگیرید.

همچنین برای مشاهده انواع محصولات ما، به صفحه خرید ظرف شیشه ای مراجعه کنید.

انواع شیشه گری سنتی

شیشه‌گری هنری محسوب می‌شود که در طی آن، به مواد مذاب شده از سیلیس فرم و شکل داده می‌شود و از زمان باستان تاکنون این شیوه صورت می‌گیرد. روش شیشه‌گری بسیار متنوع بوده و از جمله انواع آن می‌توان به شیوه شیشه‌گری فوتی یا دمیدن و روش پرسی اشاره کرد. در شیشه‌گری سنتی شاهد ساخت شیشه‌ای بسیار زیبا در اشکال مختلف هستیم. جدای از این روش‌ها، امکان انجام شیشه‌گری سنتی به دو روش دیگر نیز همچون موزائیکی و روش ریخته‌گری ماسه‌ای هم در صنعت شیشه‌گری سنتی دیده می‌شود.

روش شیشه ‌گری فوتی

در شیوه شیشه‌گری فوتی، اقدام به ریختن خرده شیشه‌ها در کوره می‌کنند تا ذوب صورت گیرد. پس از آن، از یک لوله دم ۱۰۰ تا ۱۲۰ سانتی‌متری جهت فرم‌دهی استفاده می‌کنند. فرم‌دهی نهایی شیشه به کمک انبر، قالب، قیچی و… صورت می‌گیرد. در طول این پروسه، در شیشه حرارت دیده شده نفس دمیده می‌شود تا ماده به فرم دلخواه بیرون آید.

• روش فوتی آزاد: در این شیوه، شیشه‌گر پس از اینکه سیلیس ذوب شد، به کمک لوله دم اتصال یافته اقدام به فوت‌کردن درون شیشه می‌کند. با فوت‌کردن یا به‌اصطلاح دمیدن، شاهد ایجاد حبابی داخل شیشه هستیم. پس از آن، از ابزارهای مختلف استفاده می‌شود و عمل دم تکرار می‌شود تا تغییر فرم شیشه اتفاق افتد.
• روش فوتی قالبی: در این شیوه، شاهد قرارگیری شیشه ذوب شده به همراه لوله دم داخل قالب هستیم؛ پس از آن، شیشه‌گر درون شیشه می‌دمد تا فرم قالب شکل گیرد.

روش شیشه ‌گری پرسی

در روش شیشه‌گری پرسی، شاهد قراردهی مواد مذاب درون قالب پرس هستیم. در مرحله بعدی، فشار هوا به قالب وارد می‌شود و فرم‌دهی خمیر صورت می‌گیرد. در نهایت نیز با گذاشتن شی ایجاد شده در گرم‌خانه، پروسه شیشه‌گری به پایان می‌رسد.

مراحل شیشه گری سنتی

شیشه‌گری سنتی دارای یک‌سری مراحل بوده که نخستین قدم آن را می‌توان ذوب کردن شیشه دانست. در مرحله بعد، برای برداشت شیشه از درون کوره از لوله دم استفاده می‌شود و به کمک قاشق می‌توان آن را به‌خوبی فرم داد. برای رنگ‌کردن خمیر حاصل شده از موادی همچون اکسید آهن، اکسید کرم و اکسید مس استفاده می‌شود. در نهایت نیز نوبت به آب گز کردن و طراحی و تزیین محصول نهایی می‌رسد.

ابزار و لوازم کار ساخت صنایع دستی شیشه ای

در زمان آموزش هنر شیشه‌گری، شما با ابزار لوازم کار آن نیز آشنا خواهید شد.

• لوله دم یکی از ابزارهای آن به طول ۱۰۰ تا ۱۲۰ سانتی‌متر بوده که به کمک آن می‌توان شیشه را از درون کوره برداشت و به‌واسطه دمیدن در آن، یک گوی ایجاد کرد.
• یکی دیگر از ابزار آن واگیره نام دارد که اشاره به لوله دمی دوم داشته و در مراحل متفاوت شیشه‌گری سنتی به کار گرفته می‌شود و واگیره اغلب در زمینه ایجاد حفره در گوی کاربرد دارد.
• قاشق نیز اشاره به یک قطعه چوبی استوانه‌ای داشته که همچون قالب عمل می‌کند. قاشق در طول پروسه همواره باید خیسی را داشته باشد و به کمک آن می‌توان ضخامت شیشه را یکسان کرد.
• از دیگر ابزارهای کاربردی در شیشه‌گری سنتی می‌توان به انبر اشاره کرد که با استفاده از آن می‌توان شیار ایجاد کرد و به شیشه فرم داد.
• به هنگام آموزش هنر شیشه‌گری نیز استادکار روی نیمکت می‌نشیند و در اطراف این نیمکت، دو میله افقی به طول سی سانتی‌متر دیده می‌شود.

نحوه رنگ ‌دادن به شیشه در طول پروسه شیشه گری

رنگ دادن به شیشه از جمله پروسه‌های مهم در هنر شیشه‌گری به شمار می‌رود که از زمان‌های قدیم تاکنون ادامه دارد. پودر اکسید فلزها در رنگ‌دهی شیشه‌ها نقش داشته و به‌صورت کامل شاهد مخلوط‌شدن آن با شیشه مذاب هستیم. از جمله رنگ‌ها و اکسیدات فلزی مورد استفاده برای رنگ‌آمیزی شیشه‌ها می‌توان به رنگ‌ سبز، آبی، قرمز، بنفش و قهوه‌ای اشاره داشت؛ برای مثال، رنگ سبز حاصل ترکیب پودر آهن و بی‌کرمات است.

کلام آخر

هنر شیشه‌گری اشاره به پروسه‌ای داشته که افراد در طول آن به کمک متریال شیشه مذاب و محصولات آن اقدام به تولید شیشه‌های تزیینی و کاربردی می‌کنند. شیشه‌گری، در اصل هنر و صنعتی به‌حساب می‌آید که بشر از هزاران سال گذشته تاکنون با آن آشنایی دارد. شیشه‌گری سنتی لزوماً به روش‌های یکسانی انجام نمی‌گیرد و از جمله انواع روش شیشه‌گری می‌توان به شیشه‌گری فوتی و شیشه‌گری پرسی اشاره کرد. برای ساخت صنایع‌دستی شیشه‌‌ای نیز از ابزار و وسایل به‌خصوصی استفاده می‌شود که شامل لوله دم، انبر، قاشق، تیغ، قیچی و تخته می‌شود.