تاریخچه شیشه گری | آشنایی با این هنر باستانی در ایران و جهان

شیشه‌گری؛ هنر رنگین چندین هزار ساله

هنر شیشه‌گری که امروزه از مصنوعات آن در دکوراسیون‌ منازل استفاده می‌‌شود، دارای قدمت طولانی است. هنر آبگینه یا شیشه‌گری روش‌های متفاوتی در تولید دارد. تعداد زیاد رنگ‌ها، اشکال و حکاکی‌ها در شیشه‌گری تنوع تولیدات این صنعت را بالا برده است. تمامی این جزئیات و روش‌ها در فعالیت‌های صنعت شیشه‌گری در طول چند هزار سال شکل گرفته‌اند. بنابراین در این مطلب با تاریخچه شیشه گری در ایران و جهان آشنا می‌شویم.

برای مشاهده انواع محصولات ما، به صفحه خرید بلور مراجعه کنید.

شیشه‌گری چیست؟

شیشه‌گری یا هنر آبگینه، با ذوب ماده‌ای به اسم سیلیس شروع می‌شود و با دمیدن درون گوی‌های شیشه‌ای مذاب ادامه پیدا می‌کند. با اصلاح شدن شکل شیشه و ایجاد جزئیاتی مثل طرح‌های روی شیشه، رنگ و طرح های شیشه، شیشه‌گری در طول تاریخ تغییر کرده‌ است. از سوی دیگر روش‌های گوناگونی برای تولید شیشه در طول تاریخ مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

خرید بطری بلوری 

مروری بر تاریخچه شیشه گری

شروع شیشه‌گری در دنیا تاریخ مشخصی ندارد. با این‌حال شواهد تاریخی نشان می‌دهد خاستگاه شیشه‌گری مصر باستان است. تخمین زده می‌شود زمان تولید شیشه‌های پیدا شده در رود فرات به 3000 سال قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد. حدس زده می‌شود شیشه‌گری در ابتدا بیشتر جهت ساخت مهرهای تزئینی استفاده می‌شده است. در ادامه بر تاریخچه شیشه گری در ایران و در دنیا مروری خواهیم داشت.

تاریخچه شیشه‌ گری باستان

پانزده قرن قبل از میلاد مسیح، شیشه‌گران در بین‌النهرین موفق به ساختن ظروف شیشه‌ای شدند. سیر توسعه شیشه‌گری به صورت سنتی و رایج در آن دوران تا 50 سال قبل از میلاد مسیح ادامه پیدا کرد؛ زمانی که تحولات بزرگی در شیشه‌گری شکل گرفت. این تحول بزرگ در شهر صیدون سوریه امروزی شکل گرفت زمانی که روش شیشه‌گری فوتی روی کار آمد.

برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه پیشنهاد میکنیم حتما مطلب زیر را مطالعه کنید: 

با پیدایش روش فوتی تولیدات شیشه‌گران افزایش یافت و قیمت این تولیدات ارزان‌تر شد. تحول بزرگ دیگر در تاریخچه شیشه‌گری و شکل‌گیری شیشه‌های امروزی استفاده آگاهانه از اکسیدهای فلزات بوده است که منجر به رنگی شدن شیشه‌ها و تولیدات آن شد. شیشه‌گری به طور کلی 5 قطب مهم داشته است که عبارت‌اند از ونیز در ایتالیا، اسکندریه در مصر و دمشق در سوریه که سه قطب اصلی بودند و از طرفی ایران و بین‌النهرین به عنوان قطب‌های دیگر حضور داشتند.

شیشه‌گری و اسلام

تاریخچه شیشه گری با ظهور اسلام و فتح اسکندریه وارد مرحله‌ای جدید شد. عصر اسلام تنوع زیادی به تولیدات شیشه داد. تنگ‌های شیشه‌ای، ظروف در‌ب‌دار‌ و پایه‌دار برخی از شکل‌های جدید اختراع شده در این عصر بودند. ابداع روش شیشه چرخشی توسط سوری‌ها یکی دیگر از تحولاتی بوده که عصر اسلام در هنر شیشه‌گری وارد کرده است. همچنین این عصر با استفاده از روش‌هایی مانند همانند تغییر در شکل و شیوه میناکاری، استفاده از لعاب براق و مطلا کردن از نظر ظاهری به شیشه‌گری تغییرات جدیدی اضافه کرد.

ونیز؛ قطب شیشه‌گری در دنیا

شیشه‌گری در عصر اسلام ادامه داشت تا به قرن شانزدهم میلادی رسید. تحولات دوران رنسانس باعث تبدیل شدن اروپا به بزرگ‌ترین تولید کننده شیشه در جهان شد. این تحولات باعث رکود شیشه‌سازی در شرق شد و مدتی بعد صنایع شیشه اسلامی دسته کم تا مدتی محو شدند. در همین هنگام ونیز تبدیل به قطبی در ایجاد تحولات و ابداعات صنعت شیشه شد. حتی این تحولات شگرف را در شکل و طرح شیشه‌های اروپایی هم می‌توان دید.

خرید پیاله بلوری 

عصر تغییر بزرگ؛ شیشه‌گری و شیشه سازی با ماشین‌‌آلات

صنعت شیشه‌گری در اروپا بعد از دوران رنسانس نیز گسترش یافت. در این دوران صنعت شیشه‌سازی به کشورهایی مثل آلمان، فرانسه و بعدتر آمریکا رسید. با صنعتی شدن روندهای تولید و ورود ماشین‌آلات به صنایع، شیشه‌گری و شیشه‌سازی هم دچار تحولی جدید شدند. ماشین‌آلات در زمان کمتر و با کیفیت بهتر و ثابت‌تری فرایندهای شیشه‌گری را انجام می‌دادند. این روند تا قرن بیستم و تمام‌اتوماتیک‌شدن ماشین‌آلات تولید شیشه ادامه داشت. امروزه صنایع شیشه‌گری و شیشه‌سازی با عظمتی بیشتر از قبل در حال تولید مصنوعات کاربردی و تزئینی هستند.

شیشه‌گری در ایران

ایران یکی از قدیمی‌ترین تمدن‌های دنیا است. آثار پیدا شده شیشه‌ای در ایران نشان از قدمت بالای این صنعت در ایران دارند. تاریخچه شیشه‌گری در ایران با پیدا شدن گردن‌بندی شیشه‌ای با قدمت 2200 سال قبل از میلاد آغاز می‌شود. در ادامه با برخی از دوره‌های تاریخی توسعه شیشه‌گری در ایران آشنا می‌شویم.

مطلب پیشنهادی: 

تاریخچه شیشه گری در ایران از هخامنشیان تا ورود مغول‌ها

پیدا شدن مهره‌های سیاه مایل به آبی و سفید با امضای شیشه‌گران کاسیتی و ایلامی آغازی برای توسعه شیشه‌گری در دوره‌ هخامنشیان بوده است. در ادامه آثار پیدا شده به شیشه‌های لاجوردی و تراش‌خورده دوران ساسانیان می‌رسیم، که به آن شیشه ساسانی نیز می‌گفتند. در دوره اشکانیان نیز جام‌های پایه‌دار شیشه‌ای با نقش‌های برجسته ساخته شدند که نشان‌دهنده پیشرفت این صنعت در ایران بوده است. صعنت شیشه‌گری ادامه داشت تا به اوج خود در دوران سلجوقیان رسید. شیشه‌هایی نازک با قطر میلیمتری از آثار به‌جا مانده این دوره است که با ورود مغول‌ها از دست رفتند و کاشی‌کاری و سفالگری روی کار آمد.

میوه خوری بلوری 

تاریخچه شیشه گری بعد از ورود اسلام در ایران

بعد از کاهش رواج صنعت شیشه‌گری در ایران و حضور مغول‌ها، این صنعت برای مدتی در انزوا رفت. صنعت شیشه‌سازی در دوران صفویان و با حضور شاع عباس رونق دوباره‌ای گرفت. تاریخچه شیشه گری در ایران به همین شکل تا دوران قاچار پیش رفت اما در این دوران با واردات ماشین‌های شیشه‌گری و واردات شیشه‌های خارجی صنعت شیشه‌گری سنتی دوباره در انزوا فرو رفت و جای خودش را به شیشه‌گری با کمک ماشین‌آلات صنعتی داد.

برترین آثار شیشه‌ای ایران

موزه‌ها گذر تاریخ را می‌توانند در یک صنعت مشخص به نمایش در بیاورند بنابراین برای آگاهی از تاریخچه شیشه گری می‌توان از موزه‌ها نیز دیدار کرد. یکی از این موزه‌ها، موزه آبگینه و سفالینه است. این موزه که در یک خانه تاریخی مربوط به دوران قاجار قرار دارد، بازدیدکنندگان خارجی بسیاری دارد و در نوع خود دارای اهمیت ویژه‌ای است. این موزه که در تهران قرار دارد، خانه آثار باستانی شیشه‌‌ای است که در هیچ جای دنیا نمونه ندارند.

شکلات خوری بلوری 

تاریخچه شیشه‌گری و خط سیر تکامل آن

شیشه‌گری از زیباترین هنرهای ایجاد شده و توسعه‌یافته توسط بشر است. تاریخچه مصنوعات زیبای این صنعت، تاریخ شروع مشخصی ندارد اما با توجه به شواهد باستان‌شناسی، خاستگاه این هنر مصر باستان بوده است. سیر تحولات شیشه‌گری همانند تاریخ بشر در طول زمان ادامه پیدا کرده و تا به امروز تغییرات بسیاری را به خود دیده است. این تغییرات، تنوع و فراوانی آثار شیشه‌ای را در پی داشته است. یکی از کارگاه‌های قدیمی شیشه‌گری در ایران، کارگاه بلور و شیشه علی بابا بختیاری است و ما در مجموعه بلور و شیشه علی بابا بختیاری زیباترین مصنوعات شیشه‌گری را می‌سازیم و به علاقه‌مندان این هنر ارائه می‌کنیم.